Alzola Nikolas

 

        Izurtzan jaioa (1922). Lasailletarra (Eskola Kristiñauetakoa). Erlejiñozko izena: Anai Balendin Berriotxoa.

        «Gaurkoz gutxi izango dira Euskalerrian bera lango langillerik kultura arazoetan. Ainbat aldizkaritan ainbat izenegaz agertzen dira bere emaitza onurakorrak. Bere idazkiok zein aldizkaritan agerrerazten dabezan baiño errezagoa ta obeagoa litzake zeintzuetan argitaratu ez daben aipatzea. Ez dot ezagutzen bere luma sartu ez daben aldizkaririk, naiz erderaz, edo naiz euskeraz. Izan be, iñork bai al daki zenbat izenorderen pean agertzen diran bere lan orreik?...

        »Gure Nikolas Alzola Gerediaga, Anai Balendin Berriotxoa, N. de Cortazar, Bitaño, Markue, Ozerin-Jauregi, Altzarte, Dolometa, Oxiñondoko Txoria, V. del Parral edo danalakoa, ez da erreza izanez eta izenez mugatzea. Noizbait konturatu zan euskal kulturaren arloan asko egoala egiteko ta gutxi zirala egingo dabienak. Ta bera lezko gizon kezkatiak ezin leie arnasarik artu esparru estu batean. Arduraz eta leun aztertu ditu gure kondaira, bibliografia, literatura, biografia laburrak, erri-ipui ta abar, ta ez gutxitan gure artisten lan eta bizitzaretzaz. Olerkari saillean be aspalditik dabil, ta azkenengoz artu daben bidetik (ikusi 1966-ko "Egan"-en; Oar laburrak: "Kantuz eta itxaropenez" poema eztitsua) kimu barriak emongo deutsaz eusko-olerkaritzaren magalari» [1].

        «Berbaz urri, baiña zer-esantsu. Anai Berriotxoa pintatzallea ta dibujogintzari emona be ba da; lumaz esaten dituan gauzak be, esango neuke nik, irudi baten azpian, kuadro baten azpian azalgarri ipinteko egiñak dirudiela. Ortik euren laburtasuna. Pintatzalle batek, margolari batek orixe egiten dau: ikuspegi andia dana oial baten txikitasunera ekarri. Gure idazle onek bardintsu egiten dau: barruko ikuspegiak, andi andika, laburturik emon, euskera errez gozatsu baten.

        »Idazkereak, estiloak, norbaiten izakerea ta nortasuna agertu ta salatzen baditu, idazle onen idazkereak beronen arte andia, epea, egoarria agertzen dituela esango neuke. Bere berbai naiñondik darie bake-giroa» [2].

        Orain arte, liburu bi argitaratu ditu:

        «Cien autores vascos», San Sebastian, 1966.

        «Atalak» (Erkiaga, San Martin eta Akesoloren itzaurre irukotx ederrarekin), Zarautz, 1967.

        Azkenez, ona emen lora eder bi:

 

 

        Udagoiena

 

        Sartu gara Udagoienean.

        Gorritxu dagoz mendiak. Asi dira jausten zugaitzen orriak, oritu ta gero.

        Iñoz baiño ederragoak baserrietxeak, kare zuriekin dotoretuta.

        Amaitu ziran gari-joteak.

        Artoak eldu dira, eta agura zarren antzera buruak makurtuta, artoburuak.

        Asi dira idaebagiteak.

        Umeak be asi dira eskolara.

        Kanpotarrak, joan dira uri-aundietara.

        Emen gelditzen gara gu, gure eginbearrak betetan, ogia eta zerua irabazteko.

        Ibarlako erreka ertzetik joan etorri bat egin dogu, arratsaldeko illuntzi inguruan.

        Aiako aitz-tontorrak gorrizkatsu ikusten dira, Oiartzun aldetik.

        Elaiak argi-indar arietan dagoz pillotuta, Ego aldera danak batera joateko.

        Mutiko bat dator baserri batetik, otzaratxo bat bete sagarrekin.

        Mutiko potoloa da.

        Udagoienaren irudia dala egiten jata neri [3].

 

 

        Kantuz eta itxaropenez

 

        Neuk be eztakit nik zelan urten eban

                arek kantu barri arek

                nire ezpan mutuetan

 

                Bertan-bera itxi eutsien

                                euren olgetiari

                                auzoko umiek be

                                nire kantu barria entzuteko

 

                Eta makillia eskuan artuta

                zutundu zan bere jesarlekutik

                        agura zarra be,

                        nire ingurura

                        etorteko

 

                        negar anpuluak ekazan begietan

                        eta irribarrea ezpanetan

 

                        barriro gaztetu egin ete-jakon ba biotza

                        nire kantu barria entzunda?

 

        Nundik eta nora etorri ete-zan ba

                nire ezpain mutuetara

                        a misteriozko kantu ez ezaguna? [4].

 

        [1] San Martin Juan, «Atalak», itzaurre irukotxean.

        [2] Akesolo Lino, «Atalak», itzaurre irukotxean.

        [3] «Atalak», 68-garren orrialdean.

        [4] «Oar laburrak: Kantuz eta itxaropenez», «Egan», 1966, 32-garren orrialdean.

 

 

© Mikel Zarate

 

 

"Bizkaiko euskal-idazleak" liburua

"Mikel Zarate - Lan guztiak" orrialde nagusia